درباره تقلب در مواد غذایی بیشتر بدانیم –قسمت اول
شاید از اولین داد و ستد که بین دو انسان صورت گرفت، اندیشه تقلب نیز به ذهن او خطور کرد و به راستی نمی توان زمان و مکان دقیقی برای آن مشخص نمود. ولی همواره شرایط بد اقتصادی مثل جنگ جهانی اول و دوم زمینه ساز بوجود آمدن انواع تقلبات در مواد غذایی بوده اند.
تقلبات خطرناک و تقلبات کم خطر
به عنوان مثال افزودن نشاسته به ماست یک تقلب است اما خطری برای سلامت مصرف کننده ندارد در صورتی که استفاده از یک رنگ سبز صنعتی برای زیبا ساختن محصولی مانند خیار شور مستقیماً سلامت مصرف کننده را مورد خطر قرار می دهد.
تقسیم بندی دیگر تقلب در مواد غذایی می تواند تقلب در حجم و یا وزن محصول باشد. شاید این حالت را نتوان مستقیماً در تعریف تقلب قرار داد و واژه کم فروشی برای این عمل ناپسند مناسب تر است.
یکی از نکاتی که همواره باید بر روی برچسب بسته بندی مواد غذایی ذکر شود حجم و وزن خالص محصول است. یعنی مصرف کننده در ازای پرداخت مبلغ معینی یک لیتر شیر که 5/2 % چربی دارد خریداری می کند و در صورتی که به این شیر آب اضافه شده باشد و یا چربی آن بیش از حد گرفته شود مصرف کننده همان یک لیتر محصول را خواهد خرید ولی این محصول همان شیری که باید باشد نیست.
گاهی اوقات هیچ نوع تقلبی در محتوا صورت نگرفته مثل نوشابه های گازدارکه فقط حجم آنها در بطری همان مقداری که بر روی بطری آنها ذکر شده نیست بنابراین حالت مورد نظردر اصل کم فروشی است و نمی توان آن را تقلب به حساب آورد.
در مورد وزن محصول هم شاید بتوان از سنگین کردن مواد غذایی گران قیمت با محصولات کم ارزش نام برد.
گاهی اوقات نیزتقلب نه خطرناک است و نه ذاتاً غیر مجاز می باشد ولی هدف از آن فریب مصرف کننده است. تمامی افزودنی های مجاز در صورتی که جاذبه های غیر واقعی برای محصول بوجود بیاورند و رنگ ظاهر محصول را گول زننده نشان دهند علیرغم بی خطر بودن حتی مجاز بودن آنها در حالت خاص و در مقادیر مشخص نوعی تقلب خواهد بود.
نوع دیگر تقلب سوء استفاده از نام، آرم و علامت و حتی اعتبار یک محصول شناخته شده خواهد بود، که در اینجا سیستم بسته بندی صحیح است که ایمنی لازم در مقابل تقلب را تضمین خواهد کرد، بنابراین در ظروف دهان گشاد شیشه ای باید نوار چسب دارای آرم و علائم بر روی محل اتصال درب به شیشه وجود داشته باشد تا کسی نتواند قبل از دسترسی مصرف کننده به محصول به آن دسترسی داشته باشد و یا در ظروف پلاستیکی حاوی شربت های مختلف علاوه بر درجه بندی خاص که بر اثر باز کردن آسیب می بیند بر روی دهانه ظروف در زیر درب نیز یک لایه از آلومینیوم و پلاستیک وجود دارد که برای دسترسی به محصول باید آن را از دهانه ظرف جدا نمود.
در تمامی موارد مشابه باید دو اصل مد نظر قرار گیرد:
1- محتوای بسته بندی به راحتی قابل دسترسی نباشد. مثل ظروف فلزی کنسروها
2- در صورت هر نوع دسترسی به محصول تغییرات برگشت ناپذیری در بسته بندی بوجود بیاید که مصرف کننده نهایی با مشاهده آن خریداری یا از مصرف آن اجتناب کند..پس باید دقت کرد که شباهت شکل، رنگ یا حتی نام محصول ما را به اشتباه نیندازد، حتی اگر محصول با نام و رنگ و شکل بسته بندی بسیار مشابه خود محصولی با پروانه های لازم و کاملاً مجاز و بهداشتی باشد، باز ممکن است برای استفاده از یک نام معتبر اقدام به این شبیه سازی کرده باشد.
بنابراین در اکثر موارد امکان تقلب در محصولات سنتی فاقد شناسنامه و بسته بندی مناسب وجود دارد و تقلب بیشتر مربوط به مواد غذایی فله و فاقد بسته بندی است.
در پایان باید گفت که برای جلوگیری هر چه بیشتر از مصرف محصول تقلبی باید تا حد امکان از مصرف محصولات غیر صنعتی و بسته بندی نشده خودداری کرد.